W ramach projektu „Zapytaj fizyka” organizujemy serię wykładów popularnonaukowych, wygłaszanych przez znamienitych naukowców i popularyzatorów nauki. Wykłady te odbywają się mniej więcej raz na miesiąc na Wydziale Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego (ul. Pasteura 5, sala 0.03).
Jeszcze krótsze niż ultrakrótkie – Nobel 2023
Prof. Piotr Fita
Prof. Piotr Fita prowadzi grupą badawczą na Wydziale Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego, zajmując się badaniami z pogranicza fizyki i chemii, a w ostatnim czasie także biologii i medycyny. Wraz ze swoimi współpracownikami rozwija i stosuje metody doświadczalne optyki i fizyki laserów, wykorzystując lasery generujące ultrakrótkie impulsy, po to, by obserwować i wyjaśniać zjawiska zachodzące w cząsteczkach chemicznych po wzbudzeniu ich światłem. Przez wiele lat ściśle współpracował z Instytutem Chemii Fizycznej PAN, pracował również na Uniwersytecie w Genewie. Był stypendystą Fundacji na rzecz Nauki Polskiej i Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz laureatem nagród Rektora Uniwersytetu Warszawskiego.
Do niedawna na miano impulsów ultrakrótkich zasługiwały impulsy światła laserowego, których czas trwania mierzono w femtosekundach, a femtosekunda to jedna miliardowa jednej milionowej części sekundy. Tegoroczną nagrodę Nobla z fizyki przyznano za osiągnięcia naukowe związane z wytwarzaniem i wykorzystaniem impulsów trwających jeszcze krócej – tak krótko, że ich czas trwania trzeba mierzyć w jednostkach tysiąc razy krótszych niż femtosekunda, czyli w attosekundach. Wytwarzane laserowo attosekundowe impulsy promieniowania są to najkrótsze zdarzenia, jakie człowiek potrafi kontrolować. W trakcie urozmaiconego pokazami wykładu dowiemy się, czym są impulsy attosekundowe, w jaki sposób można je wytwarzać, i czego dzięki nim można się dowiedzieć o otaczającej nas materii.