W ramach projektu „Zapytaj fizyka” organizujemy serię wykładów popularnonaukowych, wygłaszanych przez znamienitych naukowców i popularyzatorów nauki. Wykłady te odbywają się mniej więcej raz na miesiąc na Wydziale Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego (ul. Pasteura 5, sala 0.03).
Fashion, faith, and fantasy in the new physics of the Universe
Prof. Roger Penrose
Sir Roger Penrose jest profesorem Uniwersytetu w Oxfordzie, zajmuje się fizyką matematyczną, matematyką, a także filozofią nauki. Stopień doktora uzyskał na Uniwersytecie w Cambridge w 1958 roku, a przez następne kilkadziesiąt lat wywarł ogromny wpływ na rozwój współczesnej fizyki i matematyki.
Spośród wielu przełomowych odkryć dokonanych przez Rogera Penrose’a najważniejsze to sformułowanie teorii twistorów (w roku 1967), sformułowanie hipotezy kosmicznej cenzury dotyczącej natury osobliwości występujących we Wszechświecie (w wersji słabej i silnej, w latach 1969 i 1979), sformułowanie teorii sieci spinowych (1971). Jego imieniem określane są tzw. diagramy Penrose’a, opisujące przyczynową strukturę czasoprzestrzeni. W roku 1974 odkrył on tzw. kafelki Penrose’a. Prowadzi też badania dotyczącej świadomości i sztucznej inteligencji. W roku 2010 sformułował model konforemnej cyklicznej kosmologii.
Sir Roger Penrose jest laureatem wielu nagród i wyróżnień. W roku 1972 został członkiem Towarzystwa Królewskiego (Fellow of the Royal Society, FRS). Wraz ze Stephenem Hawkingiem w roku 1988 otrzymał Nagrodę Wolfa. W roku 1990 otrzymał Medal Alberta Einsteina. Za zasługi dla nauki został pasowany na Rycerza Kawalera w 1994 roku (w związku z tym wyróżnieniem przysługuje mu tytuł Sir), a w roku 2000 otrzymał Order Zasługi (Order of Merit). Od roku 1998 jest on zagranicznym członkiem Akademii Nauk USA. Jest doktorem honoris causa Uniwersytetu Warszawskiego (od 2005 r.) oraz kilku innych uczelni.
Roger Penrose jest także aktywnym popularyzatorem nauki. Napisał kilka książek dla szerszego grona czytelników, m.in. „Nowy umysł cesarza”, „Droga do rzeczywistości”, „Cienie umysłu”. Wygłosił niezliczoną ilość wykładów popularnonaukowych. Na podstawie pomysłów Rogera Penrose’a powstało kilka znanych grafik M. C. Eschera.