Groźny telewizor?

Pytanie

Pyta Marcin Michalski

Czy rzeczywiście promieniowanie telewizora z kineskopem jest takie groźne dla organizmu człowieka? Czy to promieniowanie ma duży zasięg w powietrzu ?

Odpowiedź

Odpowiada Zygmunt Szefliński

Wiązka elektronów generowana w lampie katodowej monitora CRT (Cathode Ray Tube) padając na ekran pokryty substancją fluorescencyjną produkuje promieniowanie rentgenowskie. Współczesne monitory wyposażone są w lampy o napięciu sięgającym 25-30 kV, co oznacza maksymalną energię promieniowania rentgenowskiego 25-30 keV. Czołowa płaszczyzna kineskopu wykonana jest ze szkła usuwającego niemal całkowicie promieniowanie rentgenowskie powstające w wyniku hamowania elektronów na wewnętrznej powierzchni monitora. Warto tutaj przytoczyć pewne obliczenia osłabienia wiazki promieniowania X. Tzw masowy współczynnik osłabienia dla promieniowania X w szkle ołowiowym wynosi ur =30 cm2/g, co przy gęstości szkła ołowiowego d = 3g/cm3, daje liniowy współczynnik osłabienia u=90 cm-1. Liniowy współczynnik osłabienia to iloczyn masowego współczynnika osłabienia i gęstości materiału. Ponieważ osłabienie natężenia promieniowania X wyraża się wzorem:

I = I0-u x

Dla grubości szkła ołowiowego x=1mm=0,1 cm dostajemy iloczyn ux = 9, co oznacza osłabienie natężenia promieniowania X ponad 8000 razy:

I = I0-9 a więc I0/I = e 9 = 8103

Producenci kineskopów utwierdzają klientów w przekonaniu, że promieniowanie nie przekracza ograniczeń, które zostały ustalone na 0.5 milirentgenów/godzinę co jest równoważne 5 mikroSv/godz.

Oczywiście promieniowanie jest emitowane z ekranu we wszystkich kierunkach, ale współczesny kineskop jest zabezpieczony nawet do tyłu. Oczywiście natężenie promieniowania spada wraz z kwadratem odległości od kineskopu, co przy kanapie odległej o 2m od telewizora, czyni oglądanie programów popularno-naukowych całkowicie bezpiecznym. Oglądanie horrorów może być przyczyną poważnych chorób o podłożu psychicznym.

Kineskopy CRT moga emitować nieliczne cząstki promieniowania beta. To nie elektrony przechodzace z lampy katodowej, a produkty rozpadu izotopów cyrkonu i innych pierwiastkow używanych w produkcji szkła i maski kineskopu.