W powszechnie używanej przez fizyków terminologii występują jedynie trzy zasady termodynamiki:

I. Zasada termodynamiki (zasada zachowania energii):

Zmiana energii wewnętrznej ciała równa jest sumie ciepła pobranego przez ciało i pracy wykonanej nad ciałem przez siły zewnętrzne

II Zasada termodynamiki (sformułowanie Clausiusa):

Nie istnieje proces, w którym ciepło przechodziłoby samorzutnie od ciał chłodniejszych do ciał bardziej ogrzanych (za Encyklopedią Fizyki PWN, t3, str. 551).

III Zasada termodynamiki (twierdzenie Nernsta):

W ustalonej objętości lub pod stałym ciśnieniem entropia układu dąży do zera, gdy temperatura dąży do zera bezwzględnego.

Do tych zasad dodawana jest też tzw. „Zerowa zasada termodynamiki”:

Jeżeli ciało A jest w równowadze termicznej z ciałem B, a ciało B jest w równowadze termicznej z ciałem C, to jednocześnie ciało A jest w równowadze termicznej z ciałem C.

IV Zasadą termodynamiki nazywa się często twierdzenie Onsagera. Twierdzenie to dotyczy procesów nieodwracalnych:

Współczynniki kinetyczne procesów przebiegających blisko stanów równowagi termodynamicznej spełniają zależność:

L_ik = L_ki w przypadku, gdy nie występuje zewnętrzne pole magnetyczne

L_ik (B) = L_ki (-B), gdy występuje zewnętrzne pole magnetyczne

(a także L_ik(omega) = L_ik (-omega), gdy układ obraca się z prędkością kątową omega)

Objaśnienie: współczynnik kinetyczny L_ik wiąże strumień wielkości i z tzw. siłą termodynamiczną k. Dla przykładu: wystąpienie różnic potencjału (U) w ośrodku przewodzącym powoduje przepływ prądu elektrycznego (J_e). Wystąpieniu różnic temperatury (T) towarzyszy przepływ ciepła – strumień ciepła oznaczmy J_q. Jeśli występują jednocześnie różnice potencjału i różnice temperatur, to w ośrodku pojawia się zarówno prąd elektryczny jak i przepływ ciepła, przy czym

J_e = – L_ee*grad(U) – L_eq *grad(T)/T

J_q = – L_qq*grad(T)/T – L_qe*grad(U)

i zgodnie z twierdzeniem Onsagera zachodzi równość współczynników opisujących „efekt krzyżowy”

L_eq=L_qe

(siłą termodynamiczną powodującą przepływ prądu jest -grad(U), zaś siłą odpowiedzialną za przepływ ciepła -grad(T)/T) ).

Powyższy opis jest nieco uproszczony – obszerniej o teorii Onsagera i innych teoriach procesów nierównowagowych przeczytać można w książce Kazimierza Gumińskiego „Termodynamika procesów nieodwracalnych”. Niektórzy autorzy czwartą zasadą termodynamiki nazywają też

Zasadę najmniejszego tworzenia entropii (sformułowaną przez Ilję Prigogine’a) – zasada ta także opisuje procesy nierównowagowe.