Jak określa się kierunki w kosmosie?

Pytanie

Pyta Rafał

Czy w kosmosie istnieje określenie kierunku północy, południa, wschodu i zachodu? Skoro wszystko się kręci, to jak określić kierunek, w którym porusza się dany obiekt?

Odpowiedź

Odpowiada Joanna Pusz

Pojęcia kierunków geograficznych – północy, południa, wschodu i zachodu – są powiązane z konsekwencjami ruchu obrotowego Ziemi. Oś obrotu Ziemi przecina się z jej powierzchnią w dwóch punktach określanych mianem północy i południa. Natomiast kierunki wschodni i zachodni są odpowiednio miejscami pojawiania się Słońca i jego znikania za horyzontem podczas równonocy.

W kosmosie nie można określić danego kierunku geograficznego tak jak na Ziemi, ze względu na ruch naszej planety. Wyznaczenie toru ruchu obiektu w kosmosie jest możliwe na podstawie obserwacji zmiany jego położenia w czasie względem innych kosmicznych obiektów. Do jego opisu używane są układy współrzędnych astronomicznych, takie jak układ równikowy, galaktyczny, ekliptyczny czy horyzontalny, które definiowane są w odniesieniu do obiektów o dobrze znanej pozycji. W Międzynarodowym Systemie Referencyjnym Współrzędnych takim punktem odniesienia są odległe kwazary, których ruchy własne są niemierzalnie małe.

W zależności od obiektu, którego analizowany jest ruch,  dobiera się najbardziej optymalny typ układu. Współrzędne galaktyczne będą wygodne do obserwacji galaktyk, a współrzędne równikowe do określania położeń gwiazd.

Pod następującym odnośnikiem można znaleźć więcej informacji o współrzędnych astronomicznych.