Ciemna strona Księżyca

Pytanie

Pyta Rafał

Proszę o wyjaśnienie kwestii dotyczących Księżyca i jego obrotu względem własnej osi. Na Wikipedia piszą: „Orbita Księżyca – trajektoria, po której Księżyc porusza się wokół Ziemi; przebycie jej w całości zajmuje mu około 27,3 dnia”,
natomiast: „Obrót synchroniczny (rotacja synchroniczna) – zjawisko astronomiczne obserwowane w układach dwóch wzajemnie obiegających się ciał niebieskich polegające na tym, że okres obrotu jednego z nich wokół własnej osi jest równy okresowi obiegu wokół drugiego ciała.” Obok jest obrazek pokazujący obrót Księżyca względem Ziemi (https://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Synchronous_rotation.svg). Jedno drugiemu przeczy. Kwestie:
1) Księżyc nie obraca się względem własnej osi, ponieważ nawet jakbyśmy zatrzymali Ziemię żeby się nie obracała, to i tak nie zobaczymy drugiej strony Księżyca
2) Księżyc nie obraca się względem własnej osi, ponieważ jakbyśmy go zatrzymali żeby nie orbitował wokół Ziemi to nie obracałby się względem Słońca, czy innej Gwiazdy
3) Księżyc porusza się względem Ziemi jak kamień przywiązany na sznurku
4) Skoro księżyc powstał po wybuchu asteroidy w Ziemię i wyrzuceniu odłamków w kosmos, to dlaczego Ziemia nie ma pierścienia, jak np. Saturn?
6) Kwestia uderzenia asteroidy o dużej masie w jakąś planetę. Dlaczego taka planeta nie zostanie wypchana gdzieś dalej w kosmos, jak w bilardzie?

Odpowiedź

Odpowiada Leszek Czechowski

Nie widzę sprzeczności. Proszę uważnie przestudiować opisy i rysunki. Istotne jest to, że ruch wirowy Księżyca (wokół jego własnej osi) jest zsynchronizowany z jego ruchem orbitalnym (tzn. obiegiem wokół Ziemi) — tzn. okres obiegu Księżyca wokół Ziemi zajmuje dokładnie tyle samo czasu, co jego obrót wokół własnej osi (i dlatego z Ziemi nie widzimy jego drugiej strony). Co do kwestii:

ad 1) Gdybyśmy zatrzymali ruch wirowy Ziemi to rzeczywiście w dalszym ciągu byśmy nie widzieli drugiej strony Księżyca.

ad 2) Gdybyśmy zatrzymali ruch orbitalny Księżyca, to dalej by się on obracał wokół swojej osi i właśnie wtedy by pokazał swoją drugą stronę mieszkańcom Ziemi.

ad 3) Tak, kinematycznie rzecz ujmując, Księżyc porusza się względem Ziemi jak kamień na sznurku, właśnie dlatego, że jego ruch wirowy (wokół własnej osi) jest zsynchronizowany z orbitalnym (obiegiem wokół Ziemi).

ad 4) Przez pewien czas Ziemię otaczał pas wyrzuconej materii, ale ta materia ostatecznie spadła na Ziemię lub na Księżyc.

ad 6) Planety przed i po zderzeniu są przyciągane przez Słońce i zderzenia pomiędzy nimi na ogól nie wystarczą do wyrzucenia poza Układ Słoneczny.