Czy Wszechświat wiruje?

Pytanie

Pyta Krzysiek

W naturze wszystko wiruje. Cząstki, planety, gwiazdy, galaktyki. Czy istnieje sposób aby zbadać, czy wszechświat również wiruje ? Czy siła odśrodkowa takiego wirowania może być przyczyną jego rozszerzania się ?

Odpowiedź

Odpowiada prof. Marek Demiański

Tak, to jest zastanawiające, że planety, gwiazdy i galaktyki (choć nie wszystkie) wirują. Naturalne jest wiec pytanie, czy cały wszechświat tez wiruje. Jak wynika z obserwacji astronomicznych, wprawdzie większość galaktyk wiruje, to jednak kierunki osi rotacji są ustawione przypadkowo i wobec ego nie wyróżniają jednego uprzywilejowanego kierunku. Bardzo silnych ograniczeń na prędkość kątową rotacji wszechświata dostarczają obserwacje mikrofalowego promieniowania reliktowego oraz inny niezależny bardzo czuły miernik wczesnej anizotropii wszechświata – proces pierwotnej nukleosyntezy (a praktycznie porównanie przewidywanego rozpowszechnienia lekkich pierwiastków, głównie helu-3, deuteru i litu-7, z obserwacjami).