Dlaczego woda szumi podczas gotowania?

Pytanie

Pyta Karol Pikul

Dlaczego podgrzewana woda zaczyna szumieć? Np. podczas podgrzewania wody w czajniku lub garnku. Co więcej zauważyłem, że woda zawierająca więcej soli głośniej szumi.

Odpowiedź

Odpowiada Damian Zdulski

W czasie gotowania woda w czajniku nie jest podgrzewana równomiernie. Zamiast tego jej część znajdująca się blisko grzałki, umieszczonej na spodzie urządzenia, ma dużo wyższą temperaturę niż znajdująca się blisko górnej powierzchni. Powoduje to, że dużo wcześniej zachodzi tam wrzenie cieczy, podczas którego na nierównościach ścianek naczynia oraz zanieczyszczeniach powstają pęcherzyki pary wodnej. Z powodu mniejszej gęstości  unoszą się one w górę oddając energię chłodniejszym warstwom wody. Skutkuje to obniżeniem temperatury i ciśnienia pary w ich wnętrzu, co prowadzi do ich  gwałtownej implozji wytwarzającej falę uderzeniową w cieczy. To właśnie suma tysięcy takich fal powstających w każdej sekundzie generuje charakterystyczny dźwięk towarzyszący gotowaniu oraz wibracje naczynia. Proces ten nazywany jest kawitacją. Wraz ze zwiększaniem temperatury szum narasta aż do momentu, gdy temperatura jest na tyle duża, że bąbelki są w stanie zdążyć dotrzeć do powierzchni przed zapadnięciem. Wtedy dźwięk gwałtownie cichnie, gdyż teraz bąbelki pękają dopiero na powierzchni co wytwarza dużo łagodniejszy odgłos.

Oprócz tego podczas gotowania może się pojawić jeszcze jeden rodzaj dźwięku. Związany jest on z uwalnianiem bąbelków gazów takich jak powietrze, które były rozpuszczone w wodzie.