Bieguny połamanego magnesu

Pytanie

Pyta Robert

Bardzo proszę o wyjaśnienie następującego zjawiska. Sztabkowy magnes neodymowy został złamany na dwa fragmenty nierównej długości. Spodziewałem się, że obie części będą przyciągały się w miejscy złamania, jednak jest odwrotnie. Nie udało mi się skleić obu kawałków, ponieważ siła odpychania była większa niż kohezja kleju. Zakładałem, że pole magnetyczne układa się w przybliżony sposób w sztabce NNNNNNSSSSSS, a po złamaniu oba kawałki będą miały namagnesowanie NNNNSSS oraz NNSS, co gwarantowałby ich wzajemne przyciąganie. Jednak doświadczalnie wygląda, że namagnesowanie obu kawałków jest następujące: NNNNSSS oraz SSNN, co daje efekt odpychania. Jakie jest wyjaśnienie fizyczne takiego stanu?

Odpowiedź

Odpowiada dr Grzegorz Brona

Biorąc magnes sztabkowy N-S i delikatnie dzieląc go na pół zasadniczo uzyskujemy dwa magnesy typu N-S N-S. Płaszczyzny wzdłuż których nastąpił podział rzeczywiście powinny się przyciągać. Niemniej jednak, jeśli podziału dokonamy w sposób wysoce brutalny, domeny magnetyczne (o których można myśleć jak o maleńkich magnesikach wewnątrz magnesu) mogą zostać wybite z wcześniej osiągniętego stanu równowagi. Przez to magnes może utracić swoje właściwości magnetyczne (gdy domeny ustawią się losowo i wzajemnie kasują) lub też może nastąpić zmiana położenia biegunów. Jest to jednak efekt dość rzadki i wymaga brutalnego działania. Większe prawdopodobieństwo wytłumaczenia tego efektu leży być może w fakcie, że rozważany magnes nie był prostym magnesem sztabkowym (N-S), ale magnesem w którym bieguny nie są koniecznie na końcach, ale np. w poprzek, lub też biegunów takich jest więcej niż 2 (np. 4 tzn. dwa N i 2 S). Takie bardziej złożone magnesy używa się np. w dyskach twardych (zdjęcie poniżej). W tym wypadku dzieląc magnes na mniejsze fragmenty można się spodziewać różnych konfiguracji i w efekcie odpychania bądź przyciągania.

 

Polarity of a hard disk drive magnet