Co kryje wnętrze Ziemi?

Pytanie

Pyta Kamil

Biorąc pod uwagę fakt, iż nasza wiedza na temat budowy wnętrza Ziemi opiera się wyłącznie na obserwacjach pośrednich (np. badanie propagacji fal sejsmicznych), chciałem zapytać na ile dokładny i zweryfikowany jest obowiązujący obecnie, znany z podręczników model budowy naszej planety? Czy istnieją (pomijając różnego rodzaju koncepcje paranaukowe) jakieś alternatywne, prawdopodobne z geologicznego punktu widzenia modele?

Odpowiedź

Odpowiada Leszek Czechowski

Wiedza o wnętrzu naszej planety opiera się na szeregu danych. Dane sejsmiczne są rzeczywiście najbardziej bezpośrednie i precyzyjne. Pozwalają one określić struktury z dokładnością zależną od długości fali i od głębokości struktury. Ogólny podział na skorupę, płaszcz, jądro wewnętrzne i jądro zewnętrzne od lat nie podlega wątpliwości. Dyskusje (czyli wątpliwości i różne hipotezy) dotyczą mniejszych struktur jak szczegóły warstwy D” (najniższa warstwa płaszcza, bezpośrednio granicząca z jądrem), budowy jądra wewnętrznego lub szczegółów granic przejść fazowych w płaszczu.

Oprócz sejsmologii danych obserwacyjnych dostarczają pomiary: pola grawitacyjnego, magnetycznego, deformacji pływowych, strumienia ciepła z wnętrza Ziemi i inne. Należy też uwzględnić badania meteorytów i innych ciał, które pozwalają określić średni skład chemiczny Ziemi. Różne procesy tektoniczne lub wulkaniczne dostarczyły nam skał z górnego płaszcza, przez co możemy je poddać dokładnym badaniom w laboratorium.

Wszystkie te dane w połączeniu ze znanymi prawami fizyki (i innych nauk) pozwalają wnioskować o różnych aspektach wnętrza Ziemi. Niektóre wielkości (np. prędkość fal sejsmicznych znamy z dużą dokładnością, nawet w środku Ziemi), inne z mniejszą dokładnością (np. temperatura wnętrza Ziemi).