Czas życia i kolizje czarnych dziur

Pytanie

Pyta Rafał

Czy czarne dziury "żyją" wiecznie, czy jest jakiś kres ich istnienia? Co stanie się gdy jedna czarna dziura spotka drugą na swej drodze?

Odpowiedź

Odpowiada Andrzej Okołów

W ogólnej teorii względności, która nie bierze pod uwagę efektów kwantowej teorii pola, czarne dziury mogą co najwyżej powiększać swoją masę i z tego powodu nie mają kresu istnienia. Natomiast uwzględnienie faktu, że materia wypełniającą czasoprzestrzeń ma naturę kwantową prowadzi do efektu zwanego obrazowo „parowaniem czarnych dziur”, w wyniku którego masa czarnej dziury maleje. Przypuszcza się, że po niezmiernie długim okresie czasu proces parowania może doprowadzić do zaniku danej czarnej dziury, ale o ile wiem, to przypuszczenie nie zostało potwierdzone ścisłymi rachunkami.

Jeżeli zaś chodzi o spotkanie dwóch czarnych dziur to może ono doprowadzić do zlania się ich w jedną czarną dziurę. Ten proces jest od pewnego czasu dość intensywnie badany za pomocą symulacji numerycznych, gdyż oczekuje się, że w procesie zlewania się dwóch czarnych dziur w jedną mogą powstawać stosunkowo silne fale grawitacyjne, które ma się nadzieję wykryć w najbliższej przyszłości.