Czy można spowolnić foton?

Pytanie

Pyta Krzysiek

Czy foton może być spowolniony, przelatując przez "pomarszczoną" polami grawitacyjnymi przestrzeń wszechświata.? Czy nie może być to powodem zmiany długości fali elektromagnetycznych z najodleglejszych galaktyk i złudzeniu rozszerzania się przestrzeni?- im dalsze źródło światła, tym złudzenie oddalania się większe.

Odpowiedź

Odpowiada prof. Marek Demiański

Foton jako cząstka nie posiadająca masy spoczynkowej zawsze porusza się z prędkością światła. Natomiast energia fotonu, a wiec również jego długość fali, może ulęgać zmianie. Takie zmiany zaobserwowano nawet w laboratoryjnych warunkach (słynne doświadczenia Pounda i Rebki). Takie „grawitacyjne” przesunięcie ku czerwieni nie może być odpowiedzialne za kosmologiczne przesunięcie ku czerwieni spowodowane rozszerzaniem się wszechświata. Bowiem aby tak „spowolnić” fotony dalekie galaktyki powinny praktycznie nie różnić się od czarnych dziur. Powyższe wyjaśnienie dotyczy ruchu fotonów w próżni. W materii światło może poruszać się z prędkością mniejszą niż w próżni (zob. pytanie „Zatrzymać foton?”)