Czy pomiędzy półkulami Ziemi może dochodzić do mieszania powietrza?

Pytanie

Pyta Adam

Czy pomiędzy północną i południową półkulą Ziemi może dochodzić do mieszania powietrza? Przeczytałem ostatnio, że zapobiega temu siła Coriolisa.

Odpowiedź

Odpowiada Prof. Szymon Malinowski

Powietrze w atmosferze ziemskiej miesza się bezustannie w wyniku przepływów obejmujących skale od milimetrów do dziesiątek tysięcy kilometrów. Rzeczywiście region równika jest dosyć szczególny,  gdyż powierzchnia planety jest w tym obszarze równoległa do osi obrotu Ziemi. Jednak  znaczy to tylko tyle, że wiatr (poziomy ruch powietrza) nie jest w okolicach równika  przez siłę Coriolisa odchylany w poziomie. Mówiąc prościej, wokół równika nie powstają wiry, które w wyższych szerokościach przyjmują postać wyżów i niżów atmosferycznych. Świetnie to widać na mapach ciśnienia atmosferycznego przy powierzchni Ziemi, takich jak ta:

gfs10.prp.000.glo

W okolicach równika wieją w różnych kierunkach wiatry; nie przeszkadza to mieszaniu się powietrza, choć powoduje, że mieszanie to jest nieco mniej intensywne i zachodzi inaczej niż w wyższych szerokościach geograficznych.

W związku z pytaniem mam jeszcze dwie uwagi:

  1. Zrozumienie roli siły Coriolisa w przepływach atmosferycznych, a także oceanicznych, nie jest proste. Świetny esej na ten temat, niestety tylko  w języku angielskim, można znaleźć tu.
  2. Pojawiły się w mediach teksty propagujące wspomnianą w pytaniu tezę, że powietrze między półkulami się nie miesza, co ma dowodzić, że obserwowany na obydwu półkulach wzrost zawartości dwutlenku węgla w powietrzu nie może mieć pochodzenia antropogenicznego, gdyż znakomita większość emisji cywilizacyjnych zachodzi na półkuli północnej. Tekst, tym razem po polsku, pokazujący jak absurdalna jest cała ta teza i jak powietrze miesza się przez równik można znaleźć w tym miejscu.