Czy wiatr słoneczny może zdmuchnąć atmosferę?

Pytanie

Pyta Tadeusz

Pytanie w zasadzie z astrofizyki ale muszę je zadać, ponieważ nie doczytałem nigdzie dlaczego Mars pozbył się atmosfery. Podobno zdmuchnięta ona została przez wiatr słoneczny. W przypadku Marsa zjawisko to spotęgowane zostało tym, że cząsteczki tworzące atmosferę, a poruszające się z określona prędkością, z łatwością przezwyciężyły słabą grawitację Marsa. Skoro tak, to dlaczego istnieje jeszcze atmosfera na Wenus, na którą o wiele silniej oddziałuje wiatr słoneczny, a jej cząsteczki poruszają się o wiele szybciej? Grawitacja Wenus, chociaż nieporównanie większa nie ma, chyba w tym przypadku dużego znaczenia. Dla mnie jedyny wniosek to ten, że Mars zawsze miał atmosferę podobną do obecnej.

Odpowiedź

Odpowiada Leszek Czechowski

Ewolucja atmosfery jest wynikiem kilku czynników. Oprócz ucieczki gazów w przestrzeń kosmiczną, gazy mogą dostawać się do atmosfery wskutek wulkanizmu lub upadku komet.  Gazy (w tym woda) mogą też być gromadzone w regolicie (czyli górnej warstwie planety zbudowanej z pokruszonych skał) i w oceanach. Regolit i oceany mogą też uwalniać gazy do atmosfery. W przypadku Marsa działalność wulkaniczna praktycznie zanikła i ucieczka gazów przekracza ich dopływ. Nie zmienia to faktu, że obserwowane ślady płynącej wody świadczą, że w przeszłości (miliardy lat temu) atmosfera była na tyle gęsta, że umożliwiała istnienie ciekłej wody. W przypadku Wenus, silna aktywność wulkaniczna (ok. 500 – 800 mln lat temu) spowodowała wyrzucenie tak dużych ilości gazów, że atmosfera Wenus wciąż jest gęsta, mimo ucieczki gazu wskutek wysokiej temperatury i silnego wiatru słonecznego.