Czym się różni krysztal od szkła?

Pytanie

Pyta Łukasz

W jaki sposób można odróżnić ciało o strukturze krystalicznej od szkła? Zarówno jeśli chodzi o mikro jak i makrostrukturę.

Odpowiedź

Odpowiada Jan Gaj

Struktura kryształu ma charakter periodyczny, to znaczy atomy rozmieszczone są w równych odstępach od siebie (te odstępy mogą być różne w różnych kierunkach). Na przykład często spotykana struktura kubiczna objętościowo centrowana jest zbudowana z przylegających do siebie sześcianów. Atomy kryształu znajdują się w narożach, a także w środkach tych sześcianów. W krysztale atomy układają się w płaszczyzny, na przykład płaszczyzna zawierająca podstawy sześcianów, albo pionowa płaszczyzna zawierająca przekątne podstaw. Takie płaszczyzny mogą być płaszczyznami łatwej łupliwości.

W szkle atomy rozłożone są chaotycznie i takich płaszczyzn wyróżnić nie można.

W praktyce jeżeli chcemy rozpoznać strukturę mikroskopową nieznanego ciała, możemy to zrobić wykonując eksperyment ugięcia promieni Rentgena. Jego wyniki są istotnie różne w obu przypadkach: na krysztale promienie X uginają się pod precyzyjnie określonymi kątami, w przypadku szkła rozkład kątów ugięcia jest ciągły.

Na poziomie makroskopowym rozpoznajemy kryształ po płaszczyznach łupliwości, podczas gdy szkło łupie się tworząc powierzchnie, które nie są płaskie.

Więcej można o tych sprawach przeczytać m. in. pod adresami http://pl.wikipedia.org/wiki/Rentgenografia_strukturalna oraz http://pl.wikipedia.org/wiki/Szk%C5%82o