Determinizm i wolna wola

Pytanie

Pyta Andrzej

Czy determinizm wyklucza istnienie wolnej woli, z kolei czy mechanika kwantowa daje miejsce istnieniu wolnej woli?

Odpowiedź

Odpowiada prof. Piotr Sułkowski

Pełny determinizm rzeczywiście przeczyłby istnieniu wolnej woli. Z kolei z zasad mechaniki kwantowej wynika, że pewne zjawiska fizyczne zachodzą przypadkowo i nie można wskazać konkretnej ich przyczyny — nie jest jednak oczywiste, że wolna wola miałaby być takiej przypadkowości konsekwencją. Problematyka ta była i jest obszernie badana, a różni fizycy i filozofowie mają na ten temat różne zdania — które z czasem też zmieniają — toteż najlepsze co w tym miejscu możemy zrobić to polecić np. takie bardziej obszerne wpisy (i zamieszczone w nich przypisy): dylemat determinizmu, wolna wola a fizyka, oraz artykuł prof. Andrzeja Fulińskiego „Determinizmy fizyki versus wolna wola człowieka”.