Dlaczego chmury na różnych wysokościach przesuwają się w różnych kierunkach?

Pytanie

Pyta Zdzislaw

Dlaczego nieraz chmury na niebie na dwóch różnych wysokościach przesuwają się w przeciwnych kierunkach? Czy istnieje wiatr dolny i przeciwny górny? Podejrzewam, że masa powietrza chłodniejszego niżej przesuwa się w jednym kierunku, a cieplejszego powyżej w przeciwnym. Czy zawsze tak jest, tylko nie zawsze powstają chmury na dwóch różnych poziomach, żeby móc to zauważyć?

Odpowiedź

Odpowiada Prof. Szymon Malinowski

Pana spostrzeżenia są słuszne: wiatr na różnych wysokościach często jest różny i łatwo to zaobserwować, gdy mamy niepełne warstwy chmur (a przynajmniej dolna warstwa chmur ma dziury). Dane o prędkości i kierunku wiatru na różnych wysokościach znamy np. z pomiarów balonami meteorologicznymi. Można je sobie obejrzeć klikając na mapki dostępne tu. Dane z każdego punktu pomiarowego można wyświetlić w postaci diagramów meteorologicznych lub tabel. Gdy wyświetli Pan tabelę, zauważy Pan, że kierunek wiatru (kolumna DRCT) i prędkość (SKNT) potrafią się bardzo zmieniać z wysokością (HGHT). Zauważy Pan też, że wcale nie jest tak, że powietrze wyżej jest cieplejsze od tego w dole (kolumna TEMP), choć rzeczywiście temperatura jaką miałaby cząstka powietrza sprowadzona adiabatycznie z danej wysokości na „dno” atmosfery – czyli na poziom gdzie ciśnienie wynosi 1000 hPa (tzw. temperatura potencjalna, THTA) – na ogół rośnie z wysokością. Ale to zagadnienie na wykład z termodynamiki atmosfery….