Dlaczego naelektryzowana linijka przyciąga strumień wody?

Pytanie

Pyta Dawid

Dlaczego się tak dzieje, że gdy przykładam do małego strumyczka wody naelektryzowaną linijkę, to woda leci pod lekkim łukiem?

Odpowiedź

Odpowiada Damian Zdulski

Woda ma budowę polarną. Oznacza to, że rozkład ładunku w cząsteczkach H$_2$O jest nierównomierny i tym samym posiadają one niezerowy elektryczny moment dipolowy. Gdy dipole znajdują się w niejednorodnym polu elektrycznym, jakie na przykład wytwarza naelektryzowana linijka, są obracane tak, aby być równoległe do kierunku pola; w konsekwencji są przez to pole przyciągane, gdyż na ładunki bliżej źródła pola działa silniejsze pole elektryczne i tym samym większa siła. Wypadkowa siła powodująca odchylenie strumienia wody jest sumą sił elektrycznych działających na każdą dipolową cząsteczkę H$_2$O. Jest to przykład ogólnego zjawiska jakim jest wciąganie dielektryka przez niejednorodne pole elektryczne.

Powyższe wytłumaczenie dobrze opisuje efekt w przypadku wody destylowanej. Zwykła woda z kranu zawiera dużą ilość  jonów różnych związków które pojawiają się w wodzie, chociażby na skutek procesu chlorowania. Jony mają ładunki dodatnie lub ujemne oraz mogą swobodnie poruszać się w cieczy. W polu elektrycznym będzie działała na nie siła, która dodatkowo będzie wzmacniać efekt odchylenia strumienia cieczy.

Warto nadmienić, że możliwe jest także obserwowanie odchylenia cieczy niepolarnych. Jest to możliwe, gdyż pole elektryczne w każdej cząsteczce chemicznej indukuje niezerowy moment dipolowy. Jednak w tym przypadku potrzeba wielokrotnie silniejszego pola elektrycznego aby efekt był zauważalny.