Dlaczego słyszymy szumy w radiu?

Pytanie

Pyta Robert

Dlaczego słyszymy szumy w radiu? Czy źródło tych dźwięków jest pochodzenia ziemskiego czy może kosmicznego?

Odpowiedź

Odpowiada Leszek Czechowski

Jeżeli wyłączymy antenę od radia (niestety, trudno to zrobić z wewnętrzną anteną), to usłyszymy szumy własne radia (szczególnie jego wzmacniacza). Nawet taki prosty element jak opornik generuje kilka rodzajów szumu.

Po dołączeniu anteny do radioodbiornika na szum wewnętrzny nałożą się sygnały z zewnątrz. Nastawiając długość fali nieodpowiadającą żadnej stacji radiowej będziemy słyszeli różne sygnały sztuczne i naturalne. Niektóre możemy zidentyfikować jako wynik działania w pobliżu silnika elektrycznego lub innego urządzenia generującego fale o odpowiedniej długości. O pochodzeniu sygnału możemy wnioskować także z zakresu odbieranych fal. Fale długie (o długości od 10000 do 1000 m)  i średnie (o długości od 1000 do 100 m)  nie przenikają przez jonosferę, więc ich źródła są raczej na Ziemi.

Fale UKF (o długości od 10 do 1 m) i krótsze przenikają przez jonosferę, więc ich źródłem mogą być zarówno procesy na Ziemi jak i w przestrzeni kosmicznej, zarówno naturalne jak i sztuczne.  Pamiętajmy, że obecnie w przestrzeni okołoziemskiej pracuje tysiące satelitów nadających w różnych zakresach różne sygnały.

Źródeł fal radiowych w kosmosie jest wiele, podobnie jak źródeł fał dźwiękowych na Ziemi. Silnym źródłem jest oczywiście Słońce, w szczególności podczas zaburzeń. Dochodzą też fale z centrum naszej galaktyki. W atmosferze Ziemi ważnym źródłem fal radiowych są wyładowania podczas burz (błyskawice). Meteory wchodzące w atmosferę powodują powstanie dodatkowych zjonizowanych warstw. Efektem tego mogą być odbicia fal od dalekich stacji, które będą notowane przez odbiornik radiowy, umożliwiając w ten sposób „wykrywanie” meteorów.