Ile jest plazmy we Wszechświecie?

Pytanie

Pyta Mariusz

Niedawno trafiłem na artykuł mówiący o tym, że około 99% materii we Wszechświecie to plazma:
https://pl.wikipedia.org/wiki/Plazma_kosmiczna
Sprawdziłem na innych stronach czy to nie jest pomyłka. Znalazłem artykuł na stronie NASA, gdzie również znajduje się taka informacja: „99.9 percent of the Universe is made up of plasma,” says Dr. Dennis Gallagher, a plasma physicist at NASA's Marshall Space Flight Center:
http://science.nasa.gov/science-news/science-at-nasa/1999/ast07sep99_1/
Zatem tylko niecały jeden procent materii w kosmosie nie jest plazmą. Ale co w takim razie z ciemną materią i ciemną energią, skoro ciemna materia stanowi 27% bilansu masy-energii Wszechświata, ciemna energia stanowi 68,3% energii Wszechświata, a 4,9% to międzygalaktyczny gaz oraz gwiazdy? Jednak nie wiemy z jakich cząstek składa się ciemna materia, nie wiadomo czym jest ciemna energia. Ale jeśli 99% masy wszechświata stanowi plazma, to czy znaczy to, że część ciemnej materii i ciemnej energii to plazma?

Odpowiedź

Odpowiada Mikołaj Misiak

Pod pierwszym z podanych linków napisano:

„Obecnie uważa się, że aż 99% materii we Wszechświecie występuje w postaci plazmy”

ale kosmolog napisałby (poprawnie)

„Obecnie uważa się, że aż 99% materii barionowej we Wszechświecie występuje w postaci plazmy”

przy czym nazwałby materią „barionową” wszystko, co składa się z protonów, neutronów, elektronów, neutrin i fotonów. Ściśle biorąc tylko protony i neutrony są barionami, ale w kosmologii przyjęło się nazywać materią barionową wszystkie znane nam stabilne cząstki elementarne.

Z kolei pod drugim linkiem czytamy

„99.9 percent of the Universe is made up of plasma”

a powinno być

„99.9 percent of the Universe baryonic matter is made up of plasma” .

Nota bene, można zadać pytanie do jakiej klasy materii zaliczamy czarne dziury. Te pochodzenia gwiazdowego powinniśmy zaliczyć do materii barionowej, te znajdujące się w centrach galaktyk już niekoniecznie, a małe „pierwotne” czarne dziury w pewnym zakresie mas spełniałyby wszystkie ograniczenia obserwacyjne, które ciemna materia musi spełniać. Bardziej prawdopodobna wydaje mi się jednak hipoteza, że ciemna materia w swojej większości złożona jest z gazu nieznanych nam stabilnych cząstek elementarnych.