Jak działa gniazdko elektryczne?

Pytanie

Pyta Kinga

Dlaczego w kontakcie znajdują się akurat dwa otwory i czemu służy w gniazdku bolec?

Odpowiedź

Odpowiada Damian Zdulski

W otworach gniazdka znajdują się sprężynujące metalowe styki podłączone do przewodów sieci energetycznej.  Po włożeniu wtyczki do kontaktu, styki ściśle przylegają do jej metalowych bolców. Dzięki temu prąd będzie mógł przepłynąć ze styków do bolców. Między tymi otworami panuje różnica potencjałów zwana napięciem. Gdy wtyczka jest włożona do kontaktu, z powodu niezerowego napięcia prąd płynie z jednego otworu (zwanego fazą) do drugiego (zwanego neutralnym lub zero) poprzez zasilane urządzenie, przekazując mu energię elektryczną.

Potrzebne są dwa otwory, gdyż zgodnie z zasadą zachowania ładunku elektrycznego, nie może on zostać zniszczony i tym samym musi gdzieś odpłynąć lub się zgromadzić. Gdyby był tylko jeden otwór, to po podłączeniu do kontaktu ładunek elektryczny dopływałby do urządzenia i gromadził się na nim, doprowadzając do błyskawicznego wyrównania potencjału urządzenia z potencjałem otworu. Po tym przestałby płynąć prąd z powodu braku napięcia i urządzenie nie mogłoby wykonywać żadnej pracy.

Bolec, zwany uziemieniem, jest podłączony od strony gniazdka do przewodu neutralnego lub w nowszych konstrukcjach bezpośrednio trzecim przewodem do ziemi. Od strony urządzenia podłączony jest do jego obudowy. Gdyby zaszła sytuacja, w której na skutek przebicia lub uszkodzeń konstrukcji przewód fazowy zostałby zwarty z obudową urządzenia i w tym czasie ktoś by jej dotknął, to prąd mógłby popłynąć przez ciało osoby,  mogąc doprowadzić do niebezpiecznego porażenia. Przed takim zdarzeniem chroni nas właśnie uziemienie. Ponieważ prąd zawsze płynie po drodze charakteryzującej się najmniejszym oporem elektrycznym, a opór kabla jest dużo mniejszy niż ludzkiego ciała, to prąd w większości zamiast przez ludzkie ciało popłynie uziemieniem. Przepływ dużego prądu tą drogą powoduje także uruchomienie zabezpieczeń elektrycznych.