Głębokość zanurzenia zależy od kształtu kadłuba oraz ciężaru statku. Przy danym obciążeniu statku statek wypiera tyle wody, ile wynosi objętość zanurzonej części. Zgodnie z prawem Archimedesa statek zanurzy się na tyle, by ciężar wypartej objętości wody był równy ciężarowi statku. Tak więc głębokość zanurzenia wynika z bilansu siły ciężkości i siły wyporu:

• gdyby zanurzenie było większe, to zwiększyłaby się ilość wypartej wody, a tym samym zwiększyłaby się siła wyporu, co przy tej samej ciężarze statku spowodowałoby zmniejszenie zanurzenia,
• podobnie, gdyby zanurzenie było mniejsze, to siła wyporu byłaby niewystarczająca do utrzymania statku, co spowodowałoby jego większe zanurzenie.

W praktyce głębokość zanurzenia określa się podczas projektowania statku. Posiadając komputerowy model kadłuba statku możemy określić jak zmienia się objętość zanurzonej części przy zmianie zanurzenia. Z drugiej strony mamy projektowany ciężar statku z pasażerami lub bez, co pozwala policzyć jak będzie zmieniała się głębokość zanurzenia.

Dodatkowo, głębokość zanurzenia jest po prostu mierzona. Jest to jedna z wielkości charakteryzujących statek i jej rzeczywista wielkość jest wymagana do zarejestrowania statku.