Jak obliczamy prędkości gwiazd w galaktyce?

Pytanie

Pyta j

Nawiązując do pytania „W jakim czasie droga mleczna wykonuje pełen obrót”, jak obliczamy prędkości gwiazd w galaktyce?

Odpowiedź

Odpowiada Leszek Czechowski

Galaktyka nie obraca się jak jedno sztywne ciało wokół swojego środka masy, o czym pisaliśmy już wcześniej tutaj. Każda z gwiazd (lub ich układów) obiega centrum Galaktyki w zasadzie niezależnie od siebie. Co ciekawsze, w dosyć szerokim zakresie odległości, prędkość ruchu gwiazd jest zbliżona do siebie, czyli gwiazdy położone dalej od centrum muszą zużyć więcej czasu na obieg. Słońce, poruszając się z prędkością ok. 250 km/s, obiega centrum Galaktyki w ok. 225-250 mln lat. Czas ten nazywamy rokiem galaktycznym. O ruchu gwiazd możemy wnioskować na podstawie pomiarów paralaksy gwiazd jak i obserwując zmiany widma promieniowania elektromagnetycznego związane z ruchem (efekt Dopplera). Na podstawie takich obserwacji można wnioskować o rozkładzie masy w Galaktyce, w tym o istnieniu tzw. ciemnej materii. Zjawisko paralaksy gwiazd szczegółowo omówione jest np. w ramach lekcji KhanAcademy. Regularne zmiany położenia gwiazd powodują niewidoczne planety, o czym piszemy na stronie kierunku Geofizyka w geologii (najbliższa planeta).