Jak określa się wiek skał?

Pytanie

Pyta Robert

Jak określa (oblicza się) wiek skał? Podobno robi się to metodą oznaczania zawartości izotopu węgla (znając okres połowicznego rozkładu można to ponoć wyliczyć), ale skąd wiadomo ile tego izotopu było "na początku"? Czyż nie jest łatwo pomylić się np. "dwukrotnie"? 😉

Odpowiedź

Odpowiada prof. Piotr Sułkowski

Rzeczywiście wiek skał można wyznaczyć dzięki pomiarowi zawartości izotopu węgla $^{14}C$ (w stosunku do ilości węgla $^{12}C$) – natomiast ilości tych izotopów wyznacza się nie w samej skale, ale w zawartych w niej szczątkach organicznych. Metodę tę można stosować do określania wieku skał osadowych (w których szczątki organiczne można w ogóle znaleźć), nie starszych niż 40-50 tysięcy lat (czyli stosunkowo młodych, jak na skały…). Aby określić wiek takich skał, a w zasadzie zawartych w nich szczątków organicznych, rzeczywiście trzeba wiedzieć, jaka ilość izotopu $^{14}C$ była zawarta w nich „na początku” – istotne jest natomiast to, że w tym przypadku „na początku” oznacza czas, kiedy dane organizmy (których szczątki badamy) były żywe (zakładając, że organizmy żyją co najwyżej kilka, kilkadziesiąt, lub nawet kilkaset lat (stare drzewa), w stosunku do okresu kilkudziesięciu tysięcy lat jest to całkiem precyzyjnie określony moment). W organizmach żywych zawartość węgla $^{14}C$ jest mniej więcej taka sama jak w atmosferze (i zawartość taką znamy) – węgiel ten dociera do atmosfery do organizmów poprzez procesy żywienia i oddychania, i dlatego przez całe ich życie jego zawartość utrzymuje się na stałym poziomie. Natomiast po śmierci organizmu izotop ten przestaje być dostarczany i jego ilość systematycznie spada, zgodnie z prawem połowicznego zaniku – dlatego też, wyznaczając zawartość $^{14}C$ w chwili obecnej, i wiedząc jaka zawartość tego izotopu była w atmosferze (i żywych organizmach), można obliczyć wiek skał (osadowych, nie starszych niż 40-50 lat). Ta metoda określania wieku nazywana jest metodą datowania radiowęglowego, więcej przeczytać można w tym artykule; polecam także następującą odpowiedź z naszego portalu. Należy też podkreślić, że metoda radiowęglowa jest tylko jedną z wielu metod pomiaru wieku skał – o innych metodach przeczytać można tutaj.