Na której półkuli lato jest cieplejsze?

Pytanie

Pyta Kamil

Czy to prawda, że na półkuli południowej w okresie zimowym jest cieplej, niż na północnej w okresie letnim? Do tej tezy doszedłem na podstawie faktu, iż w lipcu Ziemia znajduje się w aphelium. Czy jest ona słuszna?

Odpowiedź

Odpowiada Prof. Szymon Malinowski

Trudno w prosty i jednoznaczny sposób odpowiedzieć na zadane pytanie. Prawdą jest, że gdy Ziemia jest w aphelium, strumień energii, jaki do niej dociera od Słońca jest mniejszy niż w sytuacji, gdy jest w peryhelium. Wskutek wzrostu odległości Ziemia-Słońce maleje gęstość strumienia energii i maleje też rozmiar kąta bryłowego, jaki zajmuje tarcza planety. W rezultacie fluktuacje strumienia energii przez powierzchnię kola wielkiego planety wynoszą ok. 6%. Daje się to zauważyć także w rocznym przebiegu ogólnej cyrkulacji atmosfery.

Efekt ten nie przekłada się w prosty sposób na temperaturę powierzchni Ziemi.

Jest wiele elementów, które wpływają na tę temperaturę: np. zdolności emisyjne i absorpcyjne powierzchni ziemi i atmosfery w zakresie widmowym promieniowania Słońca i promieniowania termicznego Ziemi (skład atmosfery, kolor powierzchni, rodzaj pokrycia powierzchni, chmury), pojemność cieplna gruntu/oceanu, szeroko pojęte procesy transportu ciepła…

Najprostszy przykład: w słoneczny dzień inaczej nagrzewa się plaża a inaczej morze tuż obok, mimo ze gęstość strumienia energii słonecznej jest taka sama.

Ponieważ lądy położone są głównie na półkuli północnej, tzw. „równik termiczny” (ang. thermal equator) czyli równoleżnik o najwyższej średniej temperaturze rocznej jest przesunięty na północ w stosunku do równika geograficznego, a średnie temperatury powierzchni ziemi są latem na półkuli północnej wyższe niz. latem na półkuli południowej.

Sporo na temat bilansu energii naszej planety i wpływu tego bilansu na klimat można wyczytać (po angielsku) na stronach earthobservatory.nasa.gov