Ruchu planet i płaszczyzna ekliptyki

Pytanie

Pyta Mariusz

1. Z czego wynika, że planety naszego Układu Słonecznego za wyjątkiem Plutona poruszają się w uproszczeniu po orbitach leżących z niewielkimi odchyleniami w jednej płaszczyźnie?
2. Czy zostało to ujęte w teoriach grawitacji jako wyjaśniających w znacznym stopniu przyczynę oraz naturę tego ruchu?
3. Jaka jest trajektoria ruchu środka ciężkości całego Układu Słonecznego i czy też leży we wspomnianej powyżej płaszczyźnie, a jeśli tak to patrz p. 2?
4. Z czego wynika, że płaszczyzna ta jest w pewnym sensie „wybrana” jako ta, w której przebiegają orbity?

Odpowiedź

Odpowiada Leszek Czechowski

Obłok materii z której powstał Układ Słoneczny był spłaszczony wskutek wirowania wokół środka masy. Dlatego planety powstałe z niego także zachowały w przybliżeniu ruch materii, z której powstały.

Spłaszczone wskutek ruchu są także galaktyki i same planety. Spłaszczenie jest zależne od szybkości ruchu obrotowego, gęstości materii, wielkości ciała (obłoku). Oczywiście oś obrotu wyznacza płaszczyznę spłaszczenia.

Orbita Układu Słonecznego też mieści się w obrębie Galaktyki.

Wskutek różnych przyczyn orbity niektórych ciał w Układzie Słonecznym znacznie odchylają się od płaszczyzny ekliptyki (czy orbity dominującego w Układzie Słonecznym Jowisza). Obłok Oorta powstał wskutek zbliżeń komet do wielkich planet. Gdy ciało zbliżało się poza płaszczyzną orbity planety, zostawało wyrzucone na orbitę silnie nachyloną w stosunku do orbity Jowisza.

W przypadku bliskich satelitów planet perturbacje i oddziaływania pływowe powodują zmiany orbity, tak że leży ona w płaszczyźnie równika planety.