Skąd się biorą anomalie geoidy?

Pytanie

Pyta Mariusz Chodzicki

Czy nauka znalazła już sensowną i wyczerpującą odpowiedź, dlaczego koło wyspy Sri Lanka znajduje się jedyna na globie ziemskim tak gigantyczna anomalia sił ciężkości na powierzchni ekwipotencjalnej geoidy? Chodzi mi o przyczynę tej anomali na podstawie obrazowania sejsmiki. Z teorii wynikałoby, że w tym miejscu pod dnem morskim są jakieś rudy metali. Kształt anomalii ma charakter bardziej koncentryczny, a miejsce to nie potwierdza upadku żadnego ciała niebieskiego w tym rejonie. W tym miejscu nie ma również ryftów.

http://archiwum.radiozet.pl/Wiadomosci/Swiat/Ziemia-co-to-jest-geoida-Nasza-planeta-nie-jest-okragla-00011008
http://brightcove.vo.llnwd.net/e1/pd/5229431846001/5229431846001_5402917484001_5402895685001-vs.jpg?pubId=5229431846001&videoId=5402895685001

Odpowiedź

Odpowiada Leszek Czechowski

Anomalie geoidy są związane z niejednorodną gęstością skał wewnątrz Ziemi. Nad obszarami o większej (niż średnia) gęstości skał, geoida leży wyżej, natomiast nad obszarami o mniejszej (niż średnia) gęstości skał, geoida leży niżej. Rozległe anomalie są na ogół związane z anomaliami gęstości skał położonych głębiej. Ta rozległa anomalia wokół Cejlonu jest wynikiem mniejszej gęstości skał w płaszczu Ziemi, co związane jest prawdopodobnie z prądami konwekcyjnymi w płaszczu. Dodajmy, że przytoczone rysunki pokazują bardzo silnie powiększone anomalie geoidy. Naprawdę anomalie są rzędu 100 m ponad lub 100 m pod elipsoidą odniesienia, czyli są to wielkości rzędu 1/60000 promienia Ziemi. Przedstawiając je w tej samej skali co samej skali co Ziemię, anomalie geoidy byłyby niewidoczne. Więcej można znaleźć w książce Tektonika płyt i konwekcja w płaszczu Ziemi, na stronie kierunku Geofizyki w geologii lub w Wikipedii.