Tkaniny matowe i lśniące, świecący asfalt

Pytanie

Pyta Marcin

Dlaczego jedne tkaniny wyglądają na matowe, a inne na lśniące mimo, że wykonane są z tego samego materiału, np. bawełny? Dlaczego podczas lata powierzchnia asfaltu się "świeci"?

Odpowiedź

Odpowiada dr Grzegorz Brona

Na wygląd tkaniny ma wpływ to w jaki sposób została ona wytworzona. Znaczna część tkanin wykonywana jest poprzez tkanie przędzy. W czasie tkania używa się różnych rodzajów splotów (schematu połączeń). Niektóre sploty wpływają na to czy tkanina jest matowa, czy też lśniąca. Np. tzw. splot satynowy, który charakteryzuje się długimi prostymi fragmentami przędzy, które dobrze odbijają światło, daje w efekcie efekt lśnienia. Zazwyczaj też splot nie jest symetryczny – z jednej strony wygląda inaczej niż z drugiej. Stąd istnieje możliwość uzyskania różnych cech po dwóch stronach tej samej tkaniny.

A teraz odpowiedź na drugie pytanie. Efekt świecenia asfaltu bierze się ze zjawiska jakim jest miraż. Wartość współczynnik załamania światła w powietrzu zależy od jego gęstości. Ta natomiast zależy od temperatury (ciepłe powietrze jest mniej gęste od powietrza chłodnego). Jeżeli nad drogą znajdują się kolejne warstwy o różnej gęstości (asfalt jest rozgrzany), promienie światła nie rozchodzą się po liniach prostych, ale po łuku. Oczywiście nasze oczy nie „zdają” sobie sprawy, że światło zostało zakrzywione. Widzimy w związku z tym odbicie świata rzeczywistego (samochodów, nieba, drzew itd.) w asfalcie. Stąd bierze się to świecenie. Co więcej nasz mózg dochodzi szybko do wniosku, że podobne odbicie pojawia się w przypadku mokrej powierzchni. Stąd pojawia się wrażenie, że asfalt jest mokry. Wrażenie to jest potęgowane poprzez efekt fluktuacji temperatury powietrza, która dodaje do całego obrazu zaburzenia rozmywające odbijany obraz i powodujące pojawienie się efektu fal na wodzie.