W jaki sposób ustalono czas połowicznego rozpadu telluru?

Pytanie

Pyta Robert

W jaki sposób ustalono (chyba jednak obliczono, niż zaobserwowano) czas połowicznego rozpadu telluru, który wynosi 2 miliony miliardów miliardów lat? To jednak sporo i obserwacja raczej nie wchodzi w rachubę.

Odpowiedź

Odpowiada Krzysztof Miernik

Jądro 130Te rozpada się przez bardzo ciekawy i zachodzący z bardzo małym prawdopodobieństwem, podwójny rozpad beta. Wbrew pozorom, rozpad jądra o tak gigantycznym okresie połowicznego rozpadu (dla porównania wiek Wszechświata to około 14 miliardów, a Ziemi – 4.5 miliarda lat), był jednak zmierzony eksperymentalnie. Oczywiście oczekiwanie na rozpad pojedynczego jądra mogłoby nie zakończyć się rychłym sukcesem, ale z pomocą przychodzi ogromna liczba atomów w otaczającej nas materii. Jeden mol rzeczonego telluru, czyli 6.02*1023, waży około 130 g. W jednym z eksperymentów posłużono się metodą poszukiwania produktu rozpadu 130Te, czyli 130Xe w starych, mających miliard lat, rudach telluru. W innym natomiast, zbudowano detektor z tlenku telluru o wadze blisko 7 kg, który mierzył rozpady materiału, z którego go zbudowano. Co ciekawe w obydwu przypadkach chodziło w gruncie rzeczy o poszukiwanie podwójnego bezneutrinowego rozpadu beta – podczas „normalnego” podwójnego rozpadu beta są emitowane dwa neutrina – który może wyjaśnić wiele rzeczy na temat natury neutrin.