W którą stronę poruszają się satelity?

Pytanie

Pyta Agnieszka

Dlaczego satelity, poruszające się względem Ziemi, krążą zawsze przeciwnie do ruchu wskazówek zegara?

Odpowiedź

Odpowiada Andrzej Okołów

Rzeczywiście ogromna większość sztucznych satelitów Ziemi porusza się na swoich orbitach zgodnie z kierunkiem ruchu obrotowego Ziemi (określenie „przeciwnie do ruchu wskazówek zegara” jest nieprecyzyjne, bo nie mówi o tym jak ten zegar jest ustawiony względem Ziemi). Jest tak przynajmniej z dwóch powodów.

Po pierwsze, satelita w momencie startu z powierzchni Ziemi obraca się razem z nią. W tej sytuacji umieszczenie tego satelity na orbicie tak, aby poruszał się zgodnie z kierunkiem ruchu obrotowego Ziemi wymaga zużycia mniejszej ilości paliwa przez rakietę wynoszącą satelitę na orbitę niż w przypadku satelity mającego poruszać się w przeciwnym kierunku – w tym drugim przypadku rakieta musi najpierw wyhamować ruch satelity w kierunku zgodnym z kierunkiem obrotu Ziemi, a następnie od zera nadać satelicie odpowiednią prędkość w kierunku przeciwnym.

Po drugie, wiele satelitów ze względu na swoją rolę nie powinno zmieniać swojego położenia na niebie (z punktu widzenia obserwatora na Ziemi) co oznacza, że muszą okrążać Ziemię w kierunku jej ruchu obrotowego.