Czy podróże w czasie są możliwe?

Pytanie

Pyta Marcin

Mam pytanie dotyczące czasu, dokładniej podróży w czasie. Podróży w czasie, ale nie w przyszłość, a w przeszłość. Tak się zastanawiam, czy jest ona możliwa? Moim zdaniem nie, ale jak to wygląda z punktu widzenia fizyka. Jeśli jest możliwa, nawet czysto teoretycznie i być może nawet całkiem realna, to czy wtedy nie oznaczałoby to w pewnym sensie końca czasu? Każdy mógłby się przenieść w każdy wiek, w każdą epokę, wszystkie odkrycia mogłyby się dokonać jednego roku. Poza tym czy argumentem przekreślającym podróże w przeszłość nie jest właśnie nasza teraźniejszość? Jeśli takie podróże byłyby możliwe, to czy nie powinniśmy mieć tu teraz całej masy "turystów" z przyszłości? Czy ich brak nie świadczy o tym, że to nie możliwe? Oczywiście można sobie to tłumaczyć różnymi wymiarami, mnogością światów, etc., ale nie wiem czy jest to przekonujący i twardy dowód na takie podróże. Wiem, że piszę dość filozoficznie, nie ściśle, ale to pytanie nad którym zastanawiam się od dziecka. :) Dziękuję, że powstała taka strona.

Odpowiedź

Odpowiada prof. Piotr Sułkowski

Zwięzła odpowiedź na to pytanie jest taka, że podróże w czasie nie są możliwe. Przede wszystkim, gdyby takie podróże były możliwe, to rodziłyby one sprzeczności związane z zasadą przyczynowości, zgodnie z którą nie można zamienić kolejności przyczyn i skutków jakiegoś zdarzenia. Przykładem sprzeczności związanym z podróżami w czasie jest tzw. „paradoks dziadka”: przeniósłszy się w przeszłość moglibyśmy zabić swojego dziadka zanim ten stał się ojcem naszego ojca, a zatem my sami nie moglibyśmy się narodzić… Utrzymanie zasady przyczynowości ma istotne konsekwencje dla różnych teorii fizycznych. Np. według teorii względności, gdyby jakiś obiekt był w stanie przekroczyć prędkość światła, to kolejność przyczyn i skutków pewnych zdarzeń według niego zostałaby odwrócona – dlatego uważa się, że przekraczanie prędkości światła nie jest możliwe, i nie istnieją obiekty które poruszałyby się szybciej niż światło (nota bene w ostatnich latach duże poruszenie – nawet w codziennej prasie – wywołał eksperyment „Opera”, którego wyniki zdawały się sugerować, że cząstki zwane neutrinami poruszają się szybciej niż światło – okazało się jednak, że przy pewnych pomiarach w tym eksperymencie popełniono błąd). Co prawda istnieją pewne teoretyczne hipotezy, które podróże w czasie miałyby umożliwiać – np. tzw. „tunele czasoprzestrzenne” – ale istnieje też wiele argumentów za tym, że jednak nie mogłyby one istnieć. Polecam też odpowiedź na podobne pytanie z naszej strony, następującą prezentację z Festiwalu Nauki (2010) dotyczącą podróży w czasie, oraz – wartości także historycznej – artykuł (z 1924 r.) znamienitego fizyka prof. Wojciecha Rubinowicza, dotyczący zasady przyczynowości.